پرستو پژوتن | مدیر امور سرمایه‌گذاری
تامین مالی جمعی در ایران
راه‌اندازی‌کارگروه‌تدوین‌دستورالعمل تامین مالی جمعی از سال ۱۳۹۳ آغاز شد و در سال 1397دستورالعمل مدل مبتنی بر مشارکت به تصویب شـوراي عـالی بورس و اوراق بهادار رسیده و نهایی شد. در گام بعدی کارگروه ارزیابی (متشکل از نمایندگانی از سازمان بورس و اوراق بهادار و شرکت فرابورس) در شرکت فرابورس ایران تشکیل و به بررسی درخواست متقاضیان و صدور مجوز برای عاملین پرداخت. در نهایت چهار سکوی تامین مالی جمعی در سال 1399 برای اولین بار فعالیت خود را آغاز کردند.
در تامین مالی جمعی سه بازیگر اصلی وجود دارند:
- متقاضی یا سرمایه پذیر
- سرمایه گذار یا تامین کننده
- سکوی تامین مالی جمعی
متقاضی
کسب و کار (شخص حقوقی) که به منظور تامین منابع مالی به عامل مراجعه کرده که معمولا استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای کوچک و متوسط هستند، طبق ماده 35 دستورالعمل تامین مالی جمعی، دستگاه‌هاي اجرایی موضوع ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوري، بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباري، نهادهاي مالی داراي مجوز از سازمان و شرکت‌هاي پذیرفته‌شده در بورس و بازار اول و دوم فرابورس و شرکت‌هاي درج‌شده در بازار پایه فرابورس مجاز به تأمین منابع از طریق سکوهاي تأمین مالی جمعی نیستند.
تامین مالی در سکوها فقط جهت طرح‌هایی با هدف مشخص و منتج به یک خروجی مشخص صورت می گیرد.
در حال حاضر بازه زمانی کمپین‌های تامین مالی جمعی غالبا یک ساله است و سرمایه‌پذیر متعهد می‌شود در این مدت اصل سرمایه به همراه درصدی از سود را به سرمایه‌گذاران بازگرداند.
سرمایه گذار
سرمایه‌گذاران در دو گروه در سکوهای تامین مالی حضور دارند و طبق دستورالعمل کلیه این تأمین‌کنندگان باید داراي کد بورسی باشند:
- سرمایه‌گذار حقیقی
- سرمایه‌گذار حقوقی
افراد و شرکت‌هایی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری هستند، که عموما دو عامل را برای انتخاب پروژه در نظر می‌گیرند: ریسک و سودآوری.
سکوی تامین مالی جمعی
پلتفرمی است که براي تأمین مالی جمعی ایجاد شده است. در واقع همان بستر مشاركتي است كه از مجموعه سيستم‌ها، زير سيستم‌ها و فرآيندهاي گردش اطلاعات و گردش كار تشکيل شده است و در يک كلام همگراكننده علاقه‌مندانی است كه عزم حمایت و مشاركت در تامین مالي طرح‌ها و فرصت‌ها را دارند. سکوها متعهد هستند تا بهترین شرایط برای سرمایه‌گذاران به وجود آید و در عین حال نیازهای سرمایه‌پذیر نیز تامین شود. تا جایی که حتی بعد از پایان زمان جذب سرمایه، سکوی تامین مالی نظارت خود را بر پروژه ادامه می‌دهد و حتی در صورت نیاز به کسب‌وکار کمک می‌کند تا کار خود را به درستی پیش ببرد.
مراحل تامین مالی جمعی به اختصار:
- ارائه درخواست توسط متقاضی به سکو
- ارزیابی اولیه متقاضی وطرح توسط عامل و تطبیق با استراتژی ها و الزامات
- در صورت پذیرش ، عقد قرارداد با متقاضی و دریافت مستندات به منظور ارزیابی جامع
- دریافت نماد اختصاصی از شرکت فرابورس ایران
- انتشار فراخوان تأمین در سکو
- اعلام فراخوان جمع آوري وجوه
در تامين مالي جمعي، فضاي مشاركت براي عموم مردم به نحوي فراهم شده تا آن‌ها از وضعيت معمول و سنتي خويش به عنوان يک مصرف‌كننده صرف فراتر رفته و با مشاركت در تامين سرمايه، ولو به مقدار اندک و همچنين يذيرش موفقيت يا عدم موفقيت سرمايه‌گذاري، در راستاي توليد و ترويج خدمت يا محصولي ، نقشي اثربخش ايفا كنند.
در سال ۱۴۰۰ تعداد ۴۰ طرح برای تامین مالی جمعی فراخوان شدند و این سال با رقم یک هزار و ۳۴۵ میلیارد ریال فعالیت خود را به پایان رساند. در حال حاضر، 14 سکو تحت نظارت شرکت فرابورس ایران فعالیت دارند.
این مجموعه یادداشت ادامه دارد. (برای مطالعه‌ی بخش اول یادداشت اینجا کلیک کنید.)
